Галина (Хандыжаа) Константиновна Канчыыр-оол
03 июня 2020

Көрүкчүлер залды долдур олургулаптарга, көжеге-даа ажыттынар. Шииде болуушкуннар, артистерниң оюну бисти чайгаар-ла хаара туда бээр. Артистерден аңгыда ук шиини биске бараалгадып турар кымнар барыл? Бир дугаарында-ла шииниң режиссёру, чурукчузу болбайн аан. Ынчалзажок көрүкчүлерге көзүлбес, эскертинмес хирезинде чугула херектерни кылып турар элээн каш мергежилдиң кижилери бар. Оларның база бир кол кижизиниң дугайында бо чугааны чорудайн.
Галя бичиизинден тура-ла угбазының аайы-биле театрга сундулуг апарган. Бир-ле катап В.Көк-оолдуң «Хайыраан- бодун» ол көргеш, шуут-ла кайгаан. Девин чаа-ла аразынгa турган артистери кежегелерлиг, буурул болгаш чоон кара чаъштарлыг-даа апарган болур. Ооң чажыдын дыка сонуургап, кымнардан айтырбаан дээр. Харын-даа бажыңга келгеш, ойнаар-кызының чаъжын дырап, өрүүр-даа турган.
I960 чылда Галя Канчыыр-оол онгу классты дооскан. Аныяк кыс сонуургалының аайы-биле театрның парик цегинге өөреникчилеп кирген, Чаа келген сундулуг кыска артистернин аңгы-аңгы овур-хевирниң маадырларының аайы-биле кедер париктерин тайылбырлап, солун мергежилдиң хуулгаазынныг оранынче эге базымнарны, дуржулгалыг парикмахер Лидия Петровна Столярчук кылган. Галяның сагыжынга Лидия Петровнаның салааларының аайы-биле дүктер чайгаар-ла эптежип, өгбегер-чудангы, чалыгланчак силиг, өшку дег ак, чаа-ла ында-мында агаргылап олурар дээш янзы-бүрү хевирлерниң париктери бүдүп турар болган.
Дөрт чыл эрткен. Галина Константиновна Канчыыр-оол ам янзы-бүрү хевирлерниң салдарын, классиктиг болгаш амгы үениң-даа шиилеринге таарышкан париктерни боду кылып, маадырның овур-хевириниң аайы-биле кандыг парикти тус рольда артист кетсе экил дээрзин режиссерлар-биле сүмележип, чогаадыкчы ёзу-биле ажылдап турар апарган. Чүгле парик кедирери-биле кызыгаарлаттынмас ужурлуг. Бир эвес артистиң бодунуң чаъжы азы бажының дүrү ойнап турар ролюнга дөмейлешкек болза, ону дыдырартып, таарыштыр дырап кылыры көрүкчүге улам бүзүренчиг болур. Херек апарган таварылгада артистер салын азы бажының дүгүн таартпайн өстүрер, харын-даа тазартыр чүлүдер-даа ужурга таваржыр.
Театр талазы-биле баштайгы тыва парикмахерни артистер хүндүлээр. Үргүлчү-лө чазык арынныг, хүлүмзүрүп чоруур кысты парик цегинге келген артист бүрүзү-лө “Галяжыгаш» деп, эргеледип, дуза азы сүме дилеп кыйгырар. Ол — бөдүүн, топтуг болгаш биче сеткилдиг кижи.
Шиилерниң сөөлгү белеткелдери чоруп турда, Галина Константиновнаны залга бо-ла көрүп болур. Ол артыкы, мурнуку одуругларга олуруп, бодунуң кылган ажылын кыдыындан хынамчалыг көрүп, чедер-четпезин бүдүү демдеглеп ап олурар. Сценада чоруп турган көргүзүг төне бээри билек, париктерниң азы салдарның, гримниң канчаар көстүрүн артист база режиссер-биле сүмележип, бодунуң caнал-оналын киирип эгелээр. Шиини тускай комиссияга дужаай бергенде Галина Константиновна артистер-биле бир дөмей дувүреп, ажылының шынары дээш сагыш-човап олурарын кижи бо-ла эскерип каар.
— Бодумнуң сагыжымга чедир эң-не эки кылган париктерим — В.Шекспирниң «Ромео биле Джульетта», С. Сарыг-оол, Р. Кенденбильдиң «Чечен биле Белекмаа» деп шиилеринде — деп, Галина чугаалавышаан, уламчылады: — Бо-ла бүгү ажылды чүгле мен эвес, мээң дузалакчым Г. Баир база-ла кылчып, улуг-хуузун киирип турар. Чаңгыс сөс-биле чугаалаарга, театрның чедиишкиннери дээрге- ле коллективтиң ажылдың үре-түңү болур.
1969 чылда Галина Константиновнаны билиг-мергежилин бедидери-биле Москваже өөредип чоруткан. Ол «Мосфильм» киностудияның сураглыг парикмахер-гримёру Александр Павлович Нестеровтуң кичээлдеринге өөренип турган. Эвээш хуусааның иштинде Галина бодунуң солун ажылының талазы-билө хөй «чажыттарны» билип ап, Александр Павловичиниң улуг хүндүткелин чаалап алган. Практиктиг шылгалдага ол В.И.Ленинниң ролюн oйнaap артистиң паригин кылыр нарын онаалдага таварышкан. Бо дээрге харыысалгалыг болурундан аңгыда — улуг идегел- дир. Галина Константиновна ол шылгалданы кончуг эки деп демдекке дужааган.
Г.Канчыыр-оолдуң сөөлгү эң улуг ажылдарының бирээзи — «Дээди шииткел» деп шииде Ф.Дзержинскийни ойнап турар артистиң паригин кылганы болур. Бир шиини дужаавытса-даа, ам база бирээни белеткеп агелээр болгай. Ынчанганда Галина Константиновнада ажыл хөй.
Бодунуң бөдүүн болгаш чугула ажылынга сонуургалдыг, көрүкчүлерге көзүлбес солун мергежилдиң кижизиниң дугайында чугааны доозайн. Ол ажылынга улам-на чедиишкиннерлиг болуп, хөй-хөй көрүкчүлерниң сеткил чүрээнге өөрүшкүнү сөңнеп чорзун.

М.Рамазанова|, “Шын”, январь, 1973 чыл